Giá cổ phiếu thép có thể phải điều chỉnh để đưa định giá về mức trung bình nếu muốn tăng tiếp

Mirae Asset vừa có cập nhật triển vọng ngành thép trong đó nhấn mạnh sản lượng tiêu thụ thép trong quý 1/2025 vừa qua tăng mạnh 21% so với cùng kỳ, nhờ nhu cầu trong nước phục hồi rõ rệt tăng 44% so với cùng kỳ, đủ để bù đắp cho sự sụt giảm liên tục của xuất khẩu trong 6 tháng trở lại đây.

Thép xây dựng dẫn đầu xu hướng tăng với sản lượng tăng 45% so với cùng kỳ, trong đó tiêu thụ nội địa bứt phá 61% nhờ hoạt động xây dựng cải thiện mạnh. Sản lượng HRC tăng 12% cùng kỳ, chủ yếu nhờ thị trường nội địa tăng 51% cùng kỳ, trong khi xuất khẩu giảm mạnh 54% cùng kỳ, khi các rào cản thuế quan gia tăng trong 2025.

Cầu tiêu thụ tiếp tục nghiêng về thị trường trong nước, chiếm 78% tổng sản lượng, củng cố nhận định rằng tăng trưởng ngành thép Việt Nam năm 2025 sẽ chủ yếu dựa vào chính sách bảo hộ và nhu cầu nội địa. Xuất khẩu trong 3 tháng năm 2025 ghi nhận yếu, đặc biệt ở các phân khúc hạ nguồn thép mạ, dẫn đến rủi ro sụt giảm biên lợi nhuận ở các doanh nghiệp tập trung vào xuất khẩu trong giai đoạn đoạn trước như NKG, HSG và GDA.

Giá HRC tại Việt Nam tiếp tục dao động ở mức thấp trong năm 2025. Mirae Asset ước tính giá nội địa hiện vẫn thấp hơn khoảng 30% so với thép nhập từ Trung Quốc (sau thuế chống bán phá giá), hỗ trợ cho sản lượng bán hàng gia tăng cũng như tạo dư địa để tăng giá bán nhưng vẫn giữ mức độ cạnh tranh. Theo diễn biến tại cuối tháng 5/2025, HPG và Formosa đã điều chỉnh giảm giá bán HRC lần lượt 8 USD/tấn và 12 USD/tấn cho lô hàng tháng 6, đi cùng với diễn biến giảm phá đáy nhiều năm của HRC Trung Quốc.

Chi phí nguyên liệu đang giảm nhanh hơn, với giá quặng sắt và than cốc tiếp tục suy yếu trong tháng 5/2025, do nhu cầu thép thấp và tồn kho nguyên liệu cao ở Trung Quốc.

Hợp đồng tương lai quặng sắt 62% Fe trên SGX giảm về 100 USD/tấn, trong khi than cốc trên sàn Đại Liên ổn định ở mức 182 USD/tấn. Theo S&P Global, nhóm nguyên liệu đầu vào cho thép dự kiến sẽ tiếp tục chịu áp lực từ nhu cầu tiêu thụ yếu tại Trung Quốc và nhu cầu xuất khẩu sụt giảm, với mức giá trung bình cho cả năm 2025 được dự phóng ở mức 98,2 USD/tấn cho quặng sắt (-2% so với hiện tại) và 204 USD/tấn cho than cốc (+12,1% so với hiện tại, +2% từ đầu năm).

Biên lợi nhuận của Hòa Phát (HPG) được dự báo sẽ tiếp tục mở rộng trong Q2/2025, với mức chênh lệch chi phí tính theo giá giao ngay cuối tháng 5 đạt 82.6 USD/tấn, tương ứng biên lợi nhuận gộp 16,8%. Mức chênh lệch này đã hỗ trợ HPG đạt được sự cải thiện đáng kể về biên lợi nhuận trong Q1/2025, và kỳ vọng xu hướng này sẽ được duy trì trong ngắn hạn.

Về yếu tố đầu ra, mức chiết khấu đáng kể giữa giá bán HRC của HPG so với hàng nhập khẩu sẽ tiếp tục hỗ trợ sự ổn định của xu hướng giá trong nước, với tiềm năng cải thiện nhưng cần phải theo dõi thêm trong thời gian tới (giá bán HRC đang dao động trong độ hẹp 0-5% kể khi công bố thuế CBPG).

Các doanh nghiệp hạ nguồn được dự báo sẽ đối mặt với biên lợi nhuận thu hẹp, trước xu hướng chuyển dịch sang thị trường nội địa với biên lợi nhuận thấp hơn khi xuất khẩu giảm tốc, và chi phí đầu vào (HRC) tăng khi Trung Quốc bị áp thuế. Mặc dù giá HRC đã chạm đáy trong Q1/2025, biên lợi nhuận giảm tốc đã phản ánh đối với NKG và có khả năng sẽ còn tiếp tiễn nếu giá HRC tăng mạnh hơn dự kiến.

Về giá cổ phiếu, những lo ngại ngày càng gia tăng về triển vọng xuất khẩu đã tạo áp lực lên định giá ngành thép, với hệ số P/E dự phóng ngành hiện giảm về 14.6x (cao hơn 78% so với dữ liệu 10 năm).

Về hệ số P/B, ngành thép hiện giao dịch ở mức 9.1x, +1 độ lệch chuẩn so với trung bình dài hạn và hiện ở mức mức thấp nhất trong hai năm trở lại đây. Xu hướng này phản ánh quá trình điều chỉnh định giá kéo dài xuyên xuốt trong 23 tháng qua, xóa dần mức premium hình thành trong thời kỳ lợi nhuận chạm đáy từ tháng 9/2022 đến tháng 9/2023.

Diễn biến này phù hợp với giai đoạn “Hiện thực hóa kỳ vọng”, khi đà tăng trưởng lợi nhuận thực tế không đủ để duy trì kỳ vọng tăng trưởng ở mức cao do phần lớn kỳ vọng tăng trưởng đã được phản ánh vào giá trong thời gian trước đó. Nhìn chung, định giá cổ phiếu đang dần chiết khấu sự chênh lệch này.

Mirae Asset cho rằng quá trình điều chỉnh có thể kéo dài trong bối cảnh ngành vẫn còn đối mặt với nhiều yếu tố bất định (tiến trình điều tra thuế quan và xu hướng giảm sâu của giá thép tại Trung Quốc).

Xu hướng hiện tại theo chu kỳ định giá hàm ý rằng tăng trưởng lợi nhuận trong ngắn hạn cần được phản ánh đầy đủ trong các quý tới, hoặc giá cổ phiếu sẽ phải điều chỉnh nhằm đưa định giá quay về mặt bằng trung bình dài hạn trước khi bước vào một xu hướng tăng giá bền vững kế tiếp.