Thép HRC Trung Quốc bị nghi lách thuế qua “lỗ hổng” phòng vệ

Ngày 8/3/2025, Bộ Công Thương đã chính thức áp thuế chống bán phá giá tạm thời đối với thép cuộn cán nóng (HRC) nhập khẩu từ Trung Quốc, với mức thuế dao động từ 19,38% đến 27,83%. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong quá trình điều tra dựa trên đơn kiện của hai nhà sản xuất thép lớn trong nước là Tập đoàn Hòa Phát (HoSE: HPG) và Formosa Hà Tĩnh.

Quyết định này bước đầu đã phát huy hiệu quả khi làm giảm lượng HRC nhập khẩu từ Trung Quốc. Tuy nhiên, sau khi biện pháp thuế được áp dụng, đã xuất hiện một hiện tượng mới đáng chú ý khi lượng nhập khẩu HRC khổ lớn (rộng ≥ 1,88m) từ Trung Quốc vào Việt Nam tăng mạnh. Nguyên nhân là do biện pháp trên chỉ áp dụng với sản phẩm có khổ rộng dưới 1,88m, trong khi sản xuất trong nước chủ yếu tập trung vào khổ rộng từ 1,65 - 1,8m.

Tính riêng trong tháng 4/2025, Việt Nam nhập khẩu tới 214.000 tấn HRC khổ lớn, tăng 81% so với tổng lượng nhập của cả quý I/2025 (118.000 tấn). Tính trong 4 tháng, tổng lượng nhập đạt 332.000 tấn, gấp 4,7 lần nửa cuối năm 2024 (71.200 tấn) và gấp 25 lần so với nửa đầu năm 2024 (13.360 tấn).

Có dấu hiệu lẩn tránh thuế chống bán phá giá của thép HRC nhập khẩu từ Trung Quốc

Bộ Công Thương lập tức vào cuộc

Thông tin từ Tạp chí Doanh nhân Việt Nam, ông Chu Thắng Trung, Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ Thương mại đã có những chia sẻ về vấn đề này bên lề buổi họp báo thường kỳ quý II của Bộ Công Thương diễn ra chiều ngày 19/6 vừa qua.

Theo đó, ông Trung xác nhận có hiện tượng nhập khẩu tăng mạnh với thép HRC khổ từ 1,88m trở lên - loại nằm ngoài diện điều tra chống bán phá giá.

Cục Phòng vệ Thương mại đã tiếp nhận phản ánh và phối hợp với Hải quan để tăng cường giám sát nhập khẩu, yêu cầu khai báo chính xác, ngăn chặn khả năng gian lận. Tuy nhiên, ông Trung lưu ý việc mở rộng điều tra sang nhóm sản phẩm mới sẽ phải tuân thủ đầy đủ quy trình pháp lý về chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại.

Ông Trung cho biết thêm, phạm vi điều tra ban đầu chỉ dừng ở khổ rộng dưới 1,8m - đúng theo đề xuất của các doanh nghiệp nội địa. Việc điều tra HRC khổ lớn cần có kiến nghị chính thức kèm hồ sơ chứng minh và sẽ là một vụ điều tra riêng biệt.

Hiện Cục Phòng vệ Thương mại đang phối hợp với các nhà sản xuất HRC trong nước để hướng dẫn chuẩn bị tài liệu và bằng chứng về khả năng lẩn tránh thuế. Theo ông Trung, bất kỳ quyết định nào đưa ra sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng bởi có thể ảnh hưởng rộng đến toàn chuỗi ngành thép, từ cán nóng, ống thép, tôn mạ đến đóng tàu, cơ khí…

“Một số ngành vẫn cần thép khổ lớn trong khi trong nước chưa sản xuất được. Do vậy, chúng tôi sẽ đảm bảo biện pháp phòng vệ thương mại được áp dụng đúng đối tượng, đúng mức độ”, ông Trung khẳng định.

>> 'Thoát hiểm' trước đòn thuế của EU, Hòa Phát (HPG) chớp thời cơ giành thị phần từ Formosa