Kỳ vọng mức thuế đối ứng Việt Nam đạt được sẽ tích cực

Theo chia sẻ của ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường, CTCP Chứng khoán VPBank (VPBankS), mức thuế đối ứng mà Việt Nam kỳ vọng đạt được có thể khá tích cực. Con số 46% có thể giảm đáng kể.

Với thị trường chứng khoán, trong giai đoạn tới, bất kể chính sách thuế quan thay đổi thế nào, thị trường cũng sẽ không xuống thấp như tháng 4/2025.

PYN Elite Fund cho rằng chứng khoán khó lường trong ngắn hạn, quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

Ông Trần Hoàng Sơn: Quan điểm của PYN rất sát. Chúng ta đang tiến gần đến giai đoạn thuế quan đối ứng quay trở lại sau 90 ngày tạm hoãn. Sau 90 ngày, kết hợp với yếu tố không chắc chắn về pháp lý các điều luật mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đang sử dụng để áp thuế, chính sách thương mại của Mỹ càng tạo nên nhiều sự không chắc chắn.

Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu sẽ không thể lường được mức thuế quan khi ông Trump liên tục thay đổi luận điệu về mức thuế, thời hạn áp thuế. Các doanh nghiệp sẽ thiếu chủ động về giá cả, đơn hàng, khách hàng. Đây là yếu tố tạo nên sự không chắc chắn cho thị trường tài chính nói chung.

Theo Bloomberg, trong giai đoạn 2018 – 2019, khi chính sách thương mại của ông Trump thay đổi liên tục thì thị trường chứng khoán toàn cầu biến động rất mạnh. Tương tự, VN-Index lập kỷ lục khoảng 1.200 điểm, rồi điều chỉnh giảm về khoảng 860 – 900 điểm. Đến năm 2025, chỉ số đo lường mức độ không chắc chắn thậm chí còn tăng mạnh hơn, lên mức cao nhất trong lịch sử, đạt khoảng 15 điểm.

Hiện chỉ số này cũng đã hạ nhiệt, nhưng chưa thể quay lại bình thường do Mỹ không đủ thời gian để đàm phán với tất cả quốc gia. Đồng thời, yếu tố không chắc chắn về pháp lý sẽ tạo thêm nhiều biến động về thuế quan.

Vì chính sách thương mại không chắc chắn, thị trường chứng khoán, thị trường tiền tệ và thị trường trái phiếu đều chịu tác động. Vào tháng 3/2020, khi sóng COVID diễn ra, cả 3 thị trường này đều biến động rất mạnh. Giai đoạn biến động mạnh tiếp theo là khi Fed nâng lãi suất vào năm 2022. Gần đây nhất, thị trường chứng khoán bị ảnh hưởng bởi câu chuyện như carry trade đồng yen vào tháng 9/2024 và chiến tranh thương mại 2.0 của ông Trump vào tháng 4/2025. Việc ông Trump tạm hoãn áp thuế đã giúp biến động thị trường hạ nhiệt, gần như quay trở lại mức trung bình.

Do đó, một số chuyên gia cũng nhận định rằng đáy tháng 4 vừa qua của thị trường cổ phiếu là mức thấp nhất trong năm nay. Trong giai đoạn tới, bất kể chính sách thuế quan có thay đổi thế nào thị trường cũng sẽ không xuống thấp như tháng 4. Đồng thời, về mặt tâm lý, sau thời gian trải qua nhiều cung bậc cảm xúc, nhà đầu tư cũng đã có góc nhìn, sự đánh giá nhất định.

Một số tờ báo nhận định ông Donald Trump trong giai đoạn vừa qua sau khi đẩy căng thẳng lên cao đều không làm theo những gì đã tuyên bố. Diễn biến này tương tự như năm 2018, khi ông tuyên bố thuế rất cao áp lên Trung Quốc. Sau khi hai bên đàm phán, mức thuế đã không được áp dụng cho đến tận cuối năm 2018, đầu 2019. Có thể nói, đây là phong cách đàm phán của ông Trump: Đẩy vấn đề lên cao trào, mời các bên vào đàm phán để có lợi nhiều nhất cho Mỹ.

Tóm lại, thị trường trong ngắn hạn vẫn sẽ khó lường. Nhưng về dài hạn, khả năng phục hồi và tăng trưởng của các thị trường, đặc biệt là nhóm cận biên và mới nổi, rất tích cực. Có thể nói, đây là yếu tố “trong nguy có cơ”: Khi thị trường biến động sẽ xuất hiện cơ hội mua để nắm giữ cho một chu kỳ tăng trưởng tiếp theo.

Hiện nay, USD đã suy yếu, khiến nhà đầu tư giảm tỷ trọng các tài sản được định giá bằng USD, đặc biệt tại Mỹ. Dòng tiền này đang có dấu hiệu trở lại thị trường mới nổi và cận biên. Nếu định giá doanh nghiệp rẻ, ít bị biến động bởi yếu tố thuế quan thì nhà đầu tư có thể yên tâm mua vào trong giai đoạn điều chỉnh và nắm giữ cho sóng tăng cuối năm nay.

Tiến triển trong đàm phán thương mại Việt – Mỹ có gì đáng chú ý?

Hiện đàm phán đang có nhiều yếu tố tiến triển tốt. Tuy nhiên, cũng có một số lưu ý. Thứ nhất, theo số liệu năm 2024, Việt Nam nằm trong top 4 quốc gia và khu vực có thâm hụt thương mại nhiều nhất với Mỹ. Thâm hụt thương mại của Mỹ với Việt Nam là 122 tỷ USD. Nếu loại trừ khu vực châu Âu (Eurozone), Việt Nam đang xếp thứ 3 trong các quốc gia mà Mỹ thâm hụt nhiều nhất.

Các nhà lập pháp Mỹ trong thời gian vừa qua đang tranh cãi xem liệu Việt Nam có đang chuyển hàng từ Trung Quốc sang Mỹ hay không. Điều này không phản ánh đúng bản chất thương mại của Việt Nam. Nhưng việc nằm trong top 3 quốc gia lớn nhất có thâm hụt thương mại với Mỹ biến Việt Nam trở thành điểm nóng và khiến đàm phán thương mại trở nên khó khăn.

Thứ hai, trong các vòng đàm phán gần đây, Việt Nam và Mỹ đã cam kết đẩy nhanh tiến độ đàm phán, thiện chí tiếp cận xây dựng, cân bằng thương mại bền vững (Việt Nam cam kết nhập khẩu máy bay, nhiên liệu, khí hóa lỏng - LNG, nông sản, năng lượng. Mỹ muốn Việt Nam giảm nhập khẩu nguyên vật liệu từ Trung Quốc), đưa ra lộ trình cụ thể.

Về các cam kết với Mỹ, ngay từ tháng 3 – 4/2025, Việt Nam đã ký hợp tác trị giá 90 tỷ USD nhằm giảm thâm hụt với Mỹ. Ngay từ 2025, có khoảng 50 tỷ USD giảm dần thâm hụt thông qua việc mua sắm máy bay, dịch vụ hàng không, dầu khí, hóa dầu… Việt Nam cam kết nhập khẩu thêm nông sản của Mỹ với giá trị 3 tỷ USD gồm: ngũ cốc và nguyên liệu chăn nuôi, thịt (1,1 tỷ USD) và nông nghiệp, gỗ. Việt Nam đã ký 20 biên bản ghi nhớ với các bang của Mỹ, chẳng hạn như Iowa (800 triệu USD), Ohio (600 triệu USD), Maryland (300 triệu), Washington DC (1,1 tỷ USD) …

Với những cam kết có số liệu rõ ràng và quy mô lớn, tôi cho rằng mức thuế mà Việt Nam kỳ vọng đạt được có thể khá tích cực. Con số 46% có thể được giảm xuống rất sâu. Sau đàm phán, nếu thuế quan Việt Nam thấp hơn Trung Quốc, hàng hóa Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì lợi thế và dòng vốn FDI sẽ tiếp tục chảy về nước ta.

Con số 10 triệu tài khoản chứng khoán cho ông cảm giác thế nào?

Khi số lượng tài khoản chứng khoán đạt 10 triệu, tôi cảm thấy khá vui và bất ngờ. Sau khoảng 20 năm, số lượng tài khoản chứng khoán của Việt Nam mới đạt 10% dân số.

Cách đây khoảng 10 năm, số lượng tài khoản ngân hàng của dân cư cũng không cao. Nhưng khi nền kinh tế phát triển, nhu cầu tiêu dùng, thanh toán, đầu tư tăng trưởng thì tương tự như tài khoản ngân hàng, con số tài khoản chứng khoán sẽ tiến rất nhanh và xa hơn nữa. Con số 10 triệu này là một cột mốc đáng mừng, nhưng với một nền kinh tế non trẻ, thị trường mới của Việt Nam, con số này đã là quá khứ. 5 năm tới, con số này có thể tiếp tục tăng rất mạnh, chiếm 15 – 20% dân số.

Thống kê từ 2016 đến nay, trong những giai đoạn thị trường bình thường, kinh tế tăng trưởng vừa phải, không có những cú sốc lớn thì số lượng tài khoản mở mới rất thấp, trung bình khoảng 10.000 – 20.000 tài khoản. Nhưng do dịch COVID, khiến nhà đầu tư phải ở nhà, số lượng tài khoản đã tăng đột biến trong năm 2020 đến 2022.

Những năm gần đây, khi thị trường tạo đáy và có nhịp phục hồi, số lượng tài khoản chứng khoán cũng tăng nhanh, ví dụ như năm 2023 và giai đoạn tháng 1 – 8/2024. Khi thị trường xuất hiện cơ hội, số lượng tài khoản mở mới cũng nhiều hơn. Riêng trong năm 2025, sau tháng 4, số lượng tài khoản mở mới cũng tăng rất nhanh. Tôi cho rằng nhiều nhà đầu tư nhìn thấy cơ hội sau những nhịp sập của tháng 4/2025.

Trong năm nay, Việt Nam đã áp dụng thành công KRX và kỳ vọng cuối năm nay được nâng hạng. Nếu được nâng hạng, hàng tỷ USD có thể đổ vào thị trường và khiến chỉ số tăng rất nhanh. Do đó, cột mốc 10 triệu tài khoản có thể còn tăng tiếp trong những tháng tới nếu đàm phán thương mại khởi sắc, nền kinh tế duy trì đà tăng trưởng.