AI và Zero-fee đang tái định hình ngành Chứng khoán

Với sự phổ cập của internet và nền tảng số, hoạt động truyền thông và tư vấn tại các công ty chứng khoán (CTCK) gần như không thể tách rời – xuất bản nội dung phân tích, livestream, chatbot, khuyến nghị đầu tư khách hàng. Truyền thông giờ đây không chỉ là kênh thông tin mà là công cụ tương tác, định vị và giữ chân nhà đầu tư.

Ông Nguyễn Thế Minh – Giám đốc Khối Phân tích & Phát triển khách hàng cá nhân, Công ty Chứng khoán Yuanta – cho rằng, truyền thông trong thời đại AI đã chuyển từ vai trò phụ trợ sang một phần không thể thiếu trong mô hình kinh doanh. Tư vấn đầu tư và truyền thông đang dùng AI để gia tăng hiệu suất, tối ưu chi phí, đặc biệt trong bối cảnh thị trường cạnh tranh khốc liệt với mức phí ròng nhiều khi đã… âm.

Theo ông Minh, ngành chứng khoán hiện đang hình thành ba mô hình kinh doanh mới trong làn sóng chuyển đổi số.

Thứ nhất, mô hình công nghệ: như TCBS, Pinetree, DNSE – tận dụng AI và Zero Fee để hút khách hàng phổ thông, xây mạng lưới cộng tác viên, giảm tối đa chi phí vận hành con người.

Thứ hai, mô hình truyền thống – dựa vào môi giới: vẫn tồn tại nhưng dần yếu thế do khó cạnh tranh phí và chưa tối ưu chi phí.

Thứ ba, mô hình hybrid: đang nổi lên mạnh mẽ, kết hợp giữa công nghệ và đội ngũ tư vấn chuyên nghiệp. Đây cũng là mô hình linh hoạt, phù hợp với sự phân hóa khách hàng hiện nay.

Ông Nguyễn Thế Min – Giám đốc Khối Phân tích & Phát triển khách hàng cá nhân, Công ty Chứng khoán Yuanta

Ông Nguyễn Thế Minh

– Giám đốc Khối Phân tích & Phát triển khách hàng cá nhân, Công ty Chứng khoán Yuanta

Ông Minh nhấn mạnh: “Công thức 80:20 vẫn chi phối chiến lược kinh doanh của ngành. 80% khách hàng mang lại doanh thu nhưng chỉ tạo ra 20% lợi nhuận. Trong khi 20% còn lại là khách VIP – chính là nhóm tạo ra 80% lợi nhuận. Do đó, chiến lược Hybrid đang là xu hướng được nhiều CTCK hướng đến”.

Nhà tư vấn đang tiến hóa trong thời đại AI

Ở nhóm khách hàng lớn, AI không thay thế được những gì mang tính con người: khả năng đọc hiểu tâm lý, đánh giá khẩu vị rủi ro, hỗ trợ các nhu cầu cá nhân hóa như IPO deal, tài chính doanh nghiệp...

Tuy nhiên, AI đang trở thành cánh tay phải của đội ngũ tư vấn cao cấp. Ông Minh cho biết, trước kia, để tư vấn đầu tư nghiên cứu, đọc báo cáo tài chính, xử lý dữ liệu mất hàng giờ. Giờ với AI, có thể rút ngắn vài phút. Điều này không thay con người, nhưng giúp nâng hiệu suất tư vấn lên nhiều lần.

Xu hướng quản trị nhân sự trong lĩnh vực chứng khoán và nhiều ngành nghề khác do đó sẽ có sự thay đổi. Doanh nghiệp sẽ đánh giá bằng chỉ số ROI cá nhân – đo lường doanh thu trên chi phí đầu người – để xây dựng chính sách đãi ngộ và phát triển năng lực dựa trên hiệu quả thực sự.

Ngân hàng quay lại - Cuộc chơi truyền thông và hệ sinh thái

Một điểm đáng chú ý là làn sóng các ngân hàng quay lại thị trường chứng khoán: MSB, OCB, STB đã và đang tìm cách sở hữu các CTCK.

Xu hướng này từng xuất hiện giai đoạn 2010–2012 nhưng sau đó thoái trào. Giờ đây, các ngân hàng trở lại vì hệ sinh thái tài chính đang đòi hỏi giải pháp đầu tư hoàn chỉnh – từ cổ phiếu, trái phiếu tới dịch vụ tư vấn cá nhân hóa. Hơn nữa, quy định hiện hành chỉ cho phép ngân hàng dùng 30% vốn huy động cho vay trung – dài hạn, nên sở hữu CTCK sẽ giúp mở rộng kênh phân phối, tăng CASA và hoàn thiện chuỗi giá trị.

Cuộc chơi của các ngân hàng không chỉ là vốn – mà còn là truyền thông, hình ảnh thương hiệu và chiến lược giữ người tài. Môi giới giỏi, chuyên gia tư vấn đang được “săn đón” bằng những chính sách đãi ngộ, hoa hồng và định vị cá nhân mạnh mẽ trên các nền tảng truyền thông số.

Rốt cuộc, AI và Zero Fee đang làm thay đổi căn bản lực lượng nhân sự tại các CTCK theo hai hướng:

Một là, những người thành thạo công nghệ để phục vụ hiệu quả khối khách hàng đại trà (mass) – thông qua chatbot, hệ thống khuyến nghị tự động, app giao dịch thông minh.

Hai là, trở thành chuyên gia tư vấn chuyên sâu cho nhóm khách hàng có giá trị tài sản cao – nơi mối quan hệ, sự tin tưởng và tư duy tài chính cá nhân là nền tảng.

Trong cả hai mô hình, truyền thông chính là cầu nối then chốt: từ chatbot khuyến nghị cho nhà đầu tư phổ thông đến nội dung chuyên sâu dành riêng cho khách hàng cao cấp, từ email tự động đến livestream định kỳ – mọi kênh giao tiếp đều trở thành chiến lược.